Amidan là tổ chức lympho nằm ở ngay hầu họng, có vai trò bảo vệ hệ hô hấp khỏi sự tấn công của virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Amidan bị viêm sưng là bệnh lý khá phổ biến ở mọi lứa tuổi, trong đó có trẻ nhỏ. Viêm amidan ở trẻ em nếu không được xử lý đúng cách có thể khiến bệnh diễn biến nặng và gây biến chứng nguy hiểm.
1. Vì sao trẻ hay mắc viêm amidan?
Amidan là tổ chức lympho có vai trò miễn dịch tại chỗ, chống lại sự xâm nhập và tấn công của các tác nhân gây bệnh từ môi trường. Vị trí của amidan nằm ở ngay trong họng, gồm amidan khẩu cái, amidan vòm, amidan vòi và amidan lưỡi. Trong đó amidan khẩu cái có kích thước lớn, nằm ngay hai bên thành họng nên thường bị tấn công, hầu hết mọi người bị viêm amidan cũng là viêm tại amidan này.
Mặc dù có vai trò miễn dịch nhưng nếu số lượng vi khuẩn, virus quá nhiều hoặc miễn dịch cơ thể yếu, amidan không thể chống lại được cũng trở thành cơ quan bị tấn công và viêm nhiễm. Khi đó, các ổ viêm sẽ phát triển tại amidan và gây viêm vùng họng, lan dần sang các cơ quan bên cạnh.
Trẻ nhỏ là đối tượng thường mắc viêm amidan nhất do hệ miễn dịch của trẻ yếu, khả năng chống lại virus, vi khuẩn kém. Hoạt động miễn dịch của amidan hoạt động mạnh nhất ở trẻ từ 4 – 10 tuổi, sau đó khả năng miễn dịch yếu dần là lúc amidan dễ bị viêm nhiễm nếu tiếp xúc thường xuyên với tác nhân gây bệnh.
2. Các thể viêm amidan ở trẻ em
Các thể viêm amidan thường gặp ở trẻ nhỏ bao gồm:
2.1. Viêm amidan cấp tính
Khi amidan bị tấn công bởi virus, vi khuẩn dẫn đến sưng viêm, đau rát tại amidan và các vùng xung quanh trong họng.
Hầu hết trẻ mắc viêm amidan cấp tính
2.2. Viêm amidan mạn tính
Khi viêm amidan cấp tính tái phát nhiều lần, miễn dịch của amidan đã quá yếu, hố amidan được tạo thành trở thành nơi tích tụ virus, vi khuẩn và dịch mủ. Khi đó triệu chứng bệnh kéo dài và trở nên nghiêm trọng nếu không có can thiệp điều trị từ bên ngoài.
Viêm amidan mạn tính lại được chia thành 2 nhóm nhỏ gồm:
- Viêm amidan thể viêm xơ teo: Khi amidan bị viêm và có xu hướng thu nhỏ kích thước.
- Viêm amidan thể viêm quá phát: Khi amidan bị viêm nhưng phát triển lo lên, trẻ nhỏ là đối tượng thường gặp thể bệnh này.
3. Nhận biết triệu chứng viêm amidan ở trẻ em
Nhận biết sớm triệu chứng viêm amidan ở trẻ nhỏ để điều trị là rất quan trọng bởi đây là tuyến miễn dịch có vai trò lớn trong bảo vệ sức khỏe hệ hô hấp nói riêng và cơ thể nói chung. Cụ thể, viêm amidan ở trẻ em có những triệu chứng đặc trưng sau:
3.1. Amidan bị sưng to, tấy đỏ
Cha mẹ có thể kiểm tra bằng cách sử dụng đèn pin nhỏ cùng dụng cụ để ấn lưỡi của trẻ xuống, sau đó chiếu vào vùng họng để quan sát. Vị trí amidan của trẻ có xuất hiện các đốm trắng nhỏ ở bề mặt, đỏ và sưng hơn bình thường nghĩa là đang bị viêm sưng amidan.
3.2. Hơi thở có mùi hôi
Mặc dù trẻ đánh răng, vệ sinh răng miệng thường xuyên nhưng hơi thở vẫn có mùi hôi rõ rệt thì có thể do viêm amidan. Dịch mủ cùng với sự tích tụ của vi khuẩn, chất thải của chúng là nguyên nhân tạo ra mùi hôi khó chịu cho khoang miệng và cũng gây độc cho amidan.
3.3. Trẻ thấy đau và vướng khi nuốt nước bọt
Triệu chứng này khá giống với trường hợp đau do viêm họng, khiến trẻ khó chịu khi nuốt thức ăn và vì vậy sẽ lười ăn hơn, thậm chí bỏ bữa.
3.4. Trẻ ho nhiều
Viêm amidan không chỉ ảnh hưởng đến amidan mà còn ảnh hưởng đến các vùng niêm mạc họng xung quanh. Từ đó sẽ khiến trẻ cảm giác ngứa, khó chịu ở cổ họng dẫn đến ho, có đờm, khàn giọng.
3.5. Sốt
Viêm amidan thường không gây sốt cao nếu phát hiện sớm, song trẻ vẫn thường sốt nhẹ kéo dài.
3.6. Ù tai và đau nhức trong tai
Tai, mũi và họng là ba cơ quan thông nhau, do vậy viêm amidan kéo dài có thể tác động đến hai cơ quan còn lại là tai và mũi. Thường khi triệu chứng này đã xuất hiện cho thấy viêm amidan nặng và có biến chứng, cần điều trị tích cực viêm amidan cùng các bệnh lý ở cơ quan khác.
Phần lớn trẻ nhỏ bị viêm amidan cấp, triệu chứng khá rõ ràng dễ nhận biết. Tuy nhiên nếu cha mẹ chủ quan, triệu chứng bệnh kéo dài có thể tiến triển thành mạn tính, khi đó điều trị sẽ rất khó khăn.
4. Cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị viêm amidan?
Khi trẻ bị viêm amidan, điều cha mẹ cần làm là xem xét, theo dõi các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đến các cơ sở y tế khám. Không nên tự ý mua thuốc điều trị cho trẻ, có thể xảy ra trường hợp dùng sai thuốc và liều lượng khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, hơn nữa còn dẫn đến tình trạng kháng thuốc, nhờn thuốc sau này.
Chăm sóc và điều trị cho trẻ bị viêm amidan sẽ còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh và triệu chứng, cụ thể như sau:
4.1. Trẻ bị viêm amidan nhẹ
Nếu viêm amidan ở trẻ em nhẹ, triệu chứng thoáng qua, thường không cần thiết phải điều trị với thuốc kê đơn mà bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ một cách phương pháp điều trị, chăm sóc tại nhà. Cụ thể như sau:
- Dùng nước muối pha loãng hoặc nước muối sinh lý cho trẻ súc miệng hàng ngày: có tác dụng sát khuẩn, làm sạch, loại bỏ vi khuẩn, virus gây bệnh và từ đó điều trị khỏi viêm amidan.
- Cho trẻ ăn uống đủ chất, tăng cường bổ sung Vitamin C để tăng sức đề kháng.
- Không cho trẻ ăn uống thực phẩm lạnh vì có thể gây viêm amidan nặng hơn.
4.2. Trẻ bị viêm amidan nặng
Trẻ vẫn có nguy cơ bị viêm amidan nặng hoặc mạn tính, nhất là trường hợp bệnh tái phát nhiều lần. Khi đó, bác sĩ thường xem xét gợi ý cho trẻ cắt bỏ amidan khi cơ quan này đã bị viêm nặng, mất chức năng để ngăn ngừa biến chứng xảy ra.
Viêm amidan ở trẻ khá nguy hiểm do đó mà cha mẹ cần để ý để tránh bé bị những biến chứng nặng nề hơn
